ถุงพลาสติกกับผลกระทบทางทะเล ทำไมคนถึงต้องหันมาใช้ถุงพลาสติกรักโลกแทน
ถุงพลาสติกกับผลกระทบทางทะเล ทำไมคนถึงต้องหันมาใช้ถุงพลาสติกรักโลกแทน
ถุงพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง คือความสะดวกสบายเพียงไม่กี่นาทีในมือของเรา แต่คือภาระที่สิ่งแวดล้อมต้องแบกรับไปอีกนานหลายร้อยปี และหนึ่งในสถานที่ที่ได้รับผลกระทบจากขยะพลาสติกอย่างแสนสาหัสที่สุดก็คือ “ท้องทะเล” ของเรา ภาพของเต่าทะเลที่กินถุงพลาสติกเพราะเข้าใจผิดว่าเป็นแมงกะพรุน หรือซากวาฬที่ผ่าพบขยะพลาสติกเต็มท้อง คือโศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นจริงและสะท้อนถึงวิกฤตที่พวกเราทุกคนต้องร่วมกันแก้ไขอย่างเร่งด่วน
การเดินทางของขยะพลาสติกสู่ท้องทะเล
ทุกครั้งที่ถุงพลาสติกถูกทิ้งอย่างไม่ถูกที่ มันไม่ได้หายไปไหน แต่เริ่มต้นการเดินทางที่ยาวไกล ขยะน้ำหนักเบาเหล่านี้สามารถปลิวไปตามลม ตกค้างอยู่ในสิ่งแวดล้อม และท้ายที่สุดก็ถูกพัดพาลงสู่ท่อระบายน้ำ, คูคลอง, และแม่น้ำสายหลักอย่างแม่น้ำเจ้าพระยา (ข้อมูล ณ ต.ค. 2025) ก่อนจะไหลออกสู่ทะเลกลายเป็นมลพิษที่ยากต่อการจัดเก็บและทำลาย
ผลกระทบโดยตรงต่อสัตว์ทะเล
เมื่อขยะพลาสติกเหล่านี้ไปถึงทะเล มันจะกลายเป็นภัยคุกคามร้ายแรงต่อชีวิตของสัตว์ทะเลในหลายรูปแบบ
- การกินขยะพลาสติกโดยเข้าใจผิด: สัตว์ทะเลจำนวนมากไม่สามารถแยกแยะระหว่างอาหารตามธรรมชาติกับขยะพลาสติกได้ ตัวอย่างที่น่าเศร้าคือเต่าทะเลที่มักจะกินถุงพลาสติกเพราะคิดว่าเป็นแมงกะพรุนซึ่งเป็นอาหารหลักของมัน เมื่อกินเข้าไปแล้วพลาสติกจะไม่สามารถย่อยสลายได้และจะไปอุดตันระบบทางเดินอาหารจนทำให้สัตว์อดอาหารและตายในที่สุด
- การติดพันจากเศษพลาสติก: สัตว์ทะเล เช่น โลมา, พะยูน, หรือแม้แต่นกทะเล อาจเข้าไปติดอยู่ในเศษถุงพลาสติกหรือเศษอวน ทำให้ไม่สามารถเคลื่อนไหว, หาอาหาร, หรือว่ายน้ำได้ตามปกติ จนนำไปสู่การบาดเจ็บและการเสียชีวิต
- การปนเปื้อนของไมโครพลาสติก: เมื่อถุงพลาสติกโดนแสงแดดและคลื่นลมเป็นเวลานาน มันจะค่อยๆ เปราะและแตกตัวออกเป็นชิ้นเล็กๆ ที่เรียกว่า “ไมโครพลาสติก” ซึ่งจะปนเปื้อนอยู่ในน้ำ แพลงก์ตอนและสัตว์เล็กๆ จะกินไมโครพลาสติกเหล่านี้เข้าไป และถูกส่งต่อขึ้นมาตามห่วงโซ่อาหาร จนในที่สุดก็อาจย้อนกลับมาสู่จานอาหารของมนุษย์
"ถุงพลาสติกรักโลก" คืออะไร?
ทางออกของปัญหานี้คือการเปลี่ยนมาใช้บรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ซึ่ง “ถุงพลาสติกรักโลก” ในปัจจุบันมีหลากหลายรูปแบบ เช่น
- ถุงพลาสติกย่อยสลายได้ทางชีวภาพ (Biodegradable/Compostable): ผลิตจากวัตถุดิบธรรมชาติ เช่น แป้งข้าวโพด หรือแป้งมันสำปะหลัง สามารถย่อยสลายกลับคืนสู่ธรรมชาติได้
- ถุงพลาสติกรีไซเคิล: ผลิตจากเม็ดพลาสติกที่ได้จากการนำขยะพลาสติกกลับมาเข้ากระบวนการรีไซเคิลใหม่
เปลี่ยนปัญหาที่ต้นตอ บทบาทของผู้ผลิต
การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้บริโภคเป็นสิ่งสำคัญ แต่การแก้ปัญหาที่ยั่งยืนกว่าคือการเปลี่ยนที่ต้นทาง นั่นคือกระบวนการผลิต เทรนด์ของโลกกำลังมุ่งสู่ความยั่งยืน ทำให้กระบวนการ ผลิตถุงพลาสติก ในปัจจุบันได้เปลี่ยนไปอย่างมาก
นวัตกรรมในการผลิตถุงพลาสติกเพื่อความยั่งยืน
ผู้ประกอบการและแบรนด์ต่างๆ ที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมกำลังหันมาเลือกใช้บรรจุภัณฑ์ทางเลือกใหม่ๆ ซึ่งผลักดันให้โรงงาน ผลิตถุงพลาสติก สมัยใหม่ต้องพัฒนานวัตกรรมขึ้นมารองรับ
- การใช้วัตถุดิบจากพืช: พัฒนาการ ผลิตถุงพลาสติก ที่ทำจากพืช (Plant-based) ซึ่งสามารถสลายตัวได้ในบ่อหมักปุ๋ย ไม่ทิ้งไมโครพลาสติกไว้ในสิ่งแวดล้อม
- การเพิ่มสัดส่วนพลาสติกรีไซเคิล: โรงงาน ผลิตถุงพลาสติก หลายแห่งมีเทคโนโลยีในการนำพลาสติกที่ใช้งานแล้วกลับมาเป็นวัตถุดิบในการผลิตถุงใหม่ ซึ่งช่วยลดการใช้ทรัพยากรปิโตรเลียมและลดปริมาณขยะ
- การออกแบบเพื่อการใช้ซ้ำ: ออกแบบและผลิตถุงที่มีความหนาและทนทานมากขึ้น เพื่อส่งเสริมให้ผู้บริโภคใช้ซ้ำได้หลายครั้ง
เราในฐานะผู้บริโภคจะช่วยได้อย่างไร
การเปลี่ยนแปลงเริ่มต้นได้ที่ตัวเราทุกคน เพียงแค่เราเริ่มตระหนักและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเล็กๆ น้อยๆ เช่น การพกถุงผ้า, การปฏิเสธการรับถุงพลาสติกเมื่อไม่จำเป็น, และที่สำคัญคือการสนับสนุนธุรกิจและร้านค้าที่เลือกใช้บรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพื่อร่วมกันส่งสัญญาณไปยังผู้ผลิตว่าเราพร้อมแล้วที่จะปกป้องท้องทะเลของเรา